Sztukateria wczoraj i dziś
Historia sztukaterii
Sztukateria jest stosowana w architekturze od setek lat. W starożytnym Rzymie oraz Grecji kolumny i ornamenty dekoracyjne pojawiały się na ścianach domów i budynków publicznych. W Mezopotamii i Persji wykonywano ozdobne płaskorzeźby.
W gotyku tego typu dekoracje zaczęły być wykonywane na szerszą skalę również w obiektach sakralnych. Pojawiły się motywy kwiatowe, a potem typowo religijne. Budowle romańskie oraz gotyckie, głównie sakralne, były bogato zdobione na portalach, sufitach oraz ścianach.
Sztukateria rozpowszechniła się w renesansie i baroku. Dokładnie jej złoty wiek przypada na drugą połowę osiemnastego i pierwszą dziewiętnastego wieku. W największej mierze przyczynili się do tego Włosi, wykonując misternie elementy pełne detali na zewnętrznych elementach budynków, w postaci ozdobnych gzymsów i różnego rodzaju ornamentów. Popularnym motywem był np. Putto – aniołek ze skrzydłami, który nawiązywał do boga Erosa.
W drugiej połowie dziewiętnastego wieku zaczęto odchodzić od nadmiernych ozdób, a sztukateria zaczęła być zastępowana prostymi formami (modernizm i postmodernizm). Obecnie sztukateria wraca, nie tylko na salony. Zachwyca swoją nowoczesną formą, a także przywołuje ducha klasycznej elegancji.
Współczesna sztukateria
W motywach współczesnego wzornictwa sztukaterii na pewno można odnaleźć inspirację tymi klasycznymi. Zmienił się jednak materiał wykonania. Kiedyś był to głównie kamień – trudny w obróbce i stosunkowo drogi. Popularny był również stiuk – mieszanka gipsu, piasku marmurowego i wapnia. Potem zaczęto używać gipsu, który przetrwał do dziś w sztukaterii stosowanej głównie na zewnątrz budynków. We wnętrzach używa się zazwyczaj styropianu oraz poliuretanu. Dzięki temu spada cena oraz produkt staje się dostępny dla większej ilości osób. Co ważne – nie ma również obaw, co do trwałości materiałów, które mogą się wydawać niewystarczająco wytrzymałe. Obecnie nowoczesne technologie pozwalają na tworzenie sztukaterii różnymi, nadającymi wytrzymałość, metodami:
- Metoda ciągniona – polega na pokryciu uformowanego wcześniej zdobienia masą kwarcową.
- Metoda natryskowa – na sztukaterię natryskiwana jest ręcznie masa akrylowa.
Jeśli chodzi o rodzaje sztukaterii wykorzystywanej we wnętrzach to dostępne są:
- listwy przypodłogowe – maskujące łączenie ściany z podłogą oraz np. kable,
- asety – listwy łączące ścianę z sufitem,
- rozety – ornamenty o różnych kształtach i motywach (najczęściej spotykane są okrągłe/owalne z motywem kwiatowym),
- pilastry – płaskie filary,
- portale,
- kolumny.
Sztukateria we wnętrzu
Obecnie sztukateria stosowana jest zarówno we wnętrzach klasycznych, jak i nowoczesnych. Styl eklektyczny jest bardzo popularny i nic nie stoi na przeszkodzie, żeby taki element dekoracyjny wprowadzić do dowolnej przestrzeni. Sztukateria w pierwszym momencie zazwyczaj na myśl przywodzi wnętrza pałacowe, w stylu art deco. Jednak nie zawsze musi oznaczać fantazyjne kształty. W minimalistycznym wnętrzu można wykorzystać proste gzymsy oświetleniowe i skupić się na ich ułożeniu oraz dobraniu odpowiedniego koloru. Tak więc sztukateria nie jest już przypisywana do żadnego konkretnego stylu i może sprawdzić się w każdym wnętrzu. Można jej użyć na bardzo wiele sposobów i każdy z nich nada innego charakteru. Ozdobna listwa może być umieszczona np. w miejscu styku tapety od pomalowanej farbą ściany, lub rozdzielenia dwóch kolorów umieszczonych obok siebie. Umiejętnie wykonana, niweluje nierówności ściany i maskuje wszelkie powstałe na jej powierzchni niedoskonałości.
Listwy mogą pełnić również rolę ramy do lustra powieszonego na ścianie. Na ścianę można również przykleić rozety o różnych kształtach i wielkościach, co pozwoli na uzyskanie nietypowego, trójwymiarowego efektu. Za pomocą listew można również tworzyć oryginalne, geometryczne kompozycje. Istnieje ogromna ilość wzorów sztukateryjnych, które można łączyć w przeróżnych konfiguracjach.
Ciekawym rozwiązaniem są również dekoracje w formie rozet umieszczonych na całym suficie. Jeśli taki element wykonany jest dodatkowo ze styropianu to bardzo łatwo będzie można go pomalować na inny kolor, a dodatkowo jest lekki i łatwo można go zamontować. Rozety czy kasetony na suficie są również nietuzinkowym tłem dla lamp sufitowych. Na suficie również lepiej sprawdzą się styropianowe ozdoby ponieważ tam istnieje mniejsza szansa na ich uszkodzenie.
Wybierając, a potem układając sztukaterię w odpowiedni sposób możemy kreować dowolne efekty w pomieszczeniu – optycznie je obniżyć lub podwyższyć.
Ciekawym zabiegiem na dekorację jest również monochromatyczna ściana – taki sam kolor ściany, jak użytych listew czy rozet. Sprawdzi się we wnętrzu nowoczesnym.
Idealnym uzupełnieniem wnętrz w stylu prowansalskim lub glamour będą bardziej bogato zdobione elementy sztukateryjne.
Sztukateria to rozwiązanie coraz bardziej popularne. Istnieje niezliczona ilość efektów wizualnych, które przy jej pomocy można uzyskać i każdy z nich jest na swój sposób nietuzinkowy. Można być pewnym, że dzięki niej wnętrze stanie się niepowtarzalne.